UMETNIČKA GALERIJA KRUŠEVAC – 60 GODINA VAŽAN ČINILAC NA KULTORNOJ MAPI SRBIJE

Umetnička galerija Kruševac ove godine obeležila je značajan jubilej, 60 godina rada i postojanja. Od momenta osnivanja, 1962. godine, radila je u okviru Narodnog muzeja, zatim od 1971. do 1991. je bila samostalna ustanova, a nakon čega je ponovo vraćena u okrilje Muzeja. Kroz saradnju sa umetnicima, istoričarima umetnosti, galerijama i muzejima, tokom šest decenija rada ostvarene su brojne i značajne izložbe, o čemu svedoči Biljana Grković, istoričarka umetnosti, muzejska savetnica.

Umetnička galerija u Kruševcu ove godine obeležila je 60 godina svog osnivanja, a zauzima značajno mesto kako u kulturnom životu Kruševljana, tako i u samom gradu. Možete li nas podsetiti početaka izložbenih aktivnosti u Umetničkoj galeriji tog perioda?

Priprema i adaptiranje prostora u objektu, u tada ulici Miloja Zakića 12, za potrebe Umetničke galerije, označilo je otvaranje prvog pravog izložbenog prostora u gradu, a istovremeno Kruševac je postao jedan od tek nekoliko gradova u Srbiji koji su imali galeriju osnovanu sa utvrđenim konceptom i na muzeološkim principima. Osnovana entuzijazmom nekoliko pojedinaca i uz podršku kulturnih, političkih i privrednih struktura u opštini, pod okriljem Narodnog muzeja, veliku stručnu pomoć imala je od tadašnje Moderne galerije u Beogradu, danas Muzeja savremene umetnosti, pre svega, kustosa Marije Pušić i prvog direktora i osnivača te ustanove Miodraga B. Protića. I upravo su početak izložbene delatnosti obeležile značajne izložbe iz kolekcije Moderne galerije, od prve, kojom je Galerija otvorena 27. januara 1962. godine - „41. delo posleratnog jugoslovenskog slikarstva“ potom i izložbe „30 dela posleratnog srpskog slikarstva“ kao i izložbe koja je kao stalna postavka bila poverena Umetničkoj galeriji na nekoliko godina. Pored dela najznačajnijih umetnika jugoslovenske, srpske umetnosti koja je kruševačka publika imala prilike da vidi u Galeriji, i to iz zbirki MSU Beograd, Narodnog muzeja u Beogradu, Moderne galerije JAZU iz Zagreba, već, u tim prvim godinama, pažnja se poklanjala i delima i umetnicima koji su potekli iz Kruševca, poput izložbe velikog srpskog impresioniste Milana Milovanovića, koja je predstavljala veliki kulturni i društveni događaj u Srbiji. Istovremeno, što proizilazi i iz koncepta delatnosti Umetničke galerije, negovan je i podstican razvoj likovne scene u samom gradu, koju, upravo tih šesdesetih godina prošlog veka karakteriše predstavljanje mladih kruševačkih umetnika na samostalnim i grupnim izložbama koje su tada ustanovljene, poput Oktobarske izložbe, koja se održava redovno do danas.

Sam objekat u kom se galerija nalazi predstavlja kulturno dobro. U čemu se ogleda njegov značaj?

Zgrada Umetničke galerije je zbog istaknutih arhitektonsko-umetničkih vrednosti proglašena za kulturno dobro 1982. godine, a sa pripadajućim objektima u dvorištu kao ambijentalnom celinom, Opština Kruševac otkupila je 1984. godine upravo za potrebe Umetničke galerije. Sva graditeljska obeležja sa početka 20. veka, sa elementima istorijskih stilova i izrazitim prisustvom tada aktuelne secesije u eksterijeru - na fasadi, ogradi, terasama, kao i u enterijeru, svedoče kako o načinu života građanske porodice na početku prošlog veka tako i o graditeljskoj baštini Kruševca, koja, na žalost, sve više nestaje. Utoliko je ovaj objekat sa očuvanom ambijentalnom celinom danas pravi dragulj za istoriju, arhitekturu, umetnost i kulturu grada, o kome, kao i o drugim malobrojnim objektima i celinama, treba voditi posebnu brigu u zaštiti kulturnog nasleđa Kruševca.

U godini jubileja, Kruševljani su u Umetničkoj galeriji bili bu prilici da uživaju u delima umetnika, različitih po tematici, tehnici i pristupima umetnosti. Kakav je Vaš rezime protekle izložbene sezone.

Godina za nama u kojoj je Umetnička galerija obeležila 60 godina delatnosti kroz program izložbi na izvestan način predstavila je sam koncept delatnosti Galerije, utvrđen u osnovi još pri osnivanju. Naime, počev od izložbe Poklon zbirka Božidara Džmerkovića, kojom je predstavljen dragocen poklon umetnika koji je iz Kruševca otišao na studije, bio profesor i dekan Fakulteta primenjenih umetnosti, jedan od osnivača Grafičkog kolektiva u Beogradu, i ostao vezan za Kruševac, ukazali smo i na segment zbirke Umetničke galerije koji se odnosi, pre svega, na znamenite umetnike Kruševljane koji su i brojnošću i karakterom poklona zaslužili da njihova dela u zbirci budu zaokružene celine i da ih predstavljamo kroz pokolon zbirke. Nadamo se u budućnosti da će to biti moguće i kroz stvaranje jedne Kuće legata, kao posebnog objekta, gde bi te zbirke, poput ove, ili Olge Vujadinović, Zorana Nikolića, Božidara Lazarevića, Radoljuba Spasojevića, kao i druge koje će se stvarati ubuduće, bile stalno izložene i dostupne javnosti. Kako je od osnivanja Galerije muzeološka delatnost i stvaranje zbirke išlo uporedo sa izložbenom delatnošću naredna izložba je, upravo iz tih razloga, predstavila 60 dela kao izbor iz zbirke Umetničke galerije sa delima od polovine 20. do prvih decenija 21. veka. Segment izložbene delatnosti posvećen likovnoj sceni Kruševca u ovoj godini, je pored tradicionalne Oktobarske izložbe, predstavio dvoje mladih umetnika Milenu i Slobodana Radičevića, koji su kroz potpuno različite umetničke postupke, od veza do NFT tokena, govorili o doživljaju današnjeg vremena. Ova izložba je, pre svega, deo koncepta predstavljanja mladih kruševačkih umetnika i omogućavanja uvida u njihovo stvaralaštvo odmah po završetku studija. Savremenu srpsku likovnu scenu u svoj različitosti poetika i razuđenosti na početu veka, predstavili smo izložbama Jelene Trajković Popivode, Gorana Despotovskog „Tragovi egzistencije“ i Ivana Šuletića „Anonimnost u pejzažu“, koja će trajati do polovine januara naredne godine. Ove izložbe su omogućile uvid u potpuno različite načine umetničkog izraza, a da su na izvestan način u fokus imale čoveka, u svoj prisutnosti ili odsutnosti, i njegovo mesto u današnjem socijalnom i društvenom kontekstu. Važno je reći, da je ovaj program bilo moguće realizovati, kao i prethodnih godina, u najvećoj meri zahvaljujući podršci i finansiranju od strane Ministarstva kulture Republike Srbije.

U okviru jubileja, Galerija je pripremila i izložbu "60 dela iz zbirke Umetničke galerije". Šta je karakteristično za ovu izložbu i kakvi su utisci?

Izložba je već nazivom i konceptom naglasila značaj šest decenija dugog postojanja i rada Umetničke galerije zasnovane na muzeološkim principima, bilo da je ona postojala i ostvarivala delatnost pod okriljem Narodnog muzeja i Ustanove za arhivsko-muzejsku delatnost, ili kao samostalna ustanova i danas u sastavu Narodnog muzeja. Izbor je omogućio uvid u srpsku modernu i savremenu likovnu umetnost kroz dela koja se čuvaju u zbirci Umetničke galerije, ali i predstavio načine na koje je zbirka stvarana tokom 60 godina. Od 2014. godine zahvaljujući angažovanju na konkursima Ministarstva kulture i informisanja RSrbije pribavljena su umetnička dela značajnih umetnika, što je omogućilo upotpunjavanje zbirke i otkup kao redovniju praksu osavremenjavanja kolekcije. Naravno, kao znak ostvarene dobre saradnje u zbirku Umetničke galerije dobar deo umetničkih dela ušao je i putem poklona, na čemu smo uvek zahvalni darodavcima, a najčešće su to bili sami umetnici. Tokom trajanja izložbe ukazali smo i na druge aspekte sagledavanja zbirke, uključivanjem mladih istoričarki umetnosti iz našeg grada, Milice Rožman i Teodore Anđelković, koje su u posebno organizovanim stručnim vođenjima govorile o pojedinim umetnicima i tumačile izložena dela, što je doprinelo predstavljanju javnosti i same izložbe i zbirke, ali i mladih stručnjaka, kao potencijala koje grad poseduje.

Galerija je tokom proteklog perioda ostvarila značajnu saradnju sa galerijama i muzejima Srbije, pa kakvi su rezultati te saradnje?

Tokom šest decenija, i već od prve izložbe koja je označila početak rada Umetničke galerije, ostvarene su brojne i značajne saradnje sa muzejima i galerijama u nekadašnjoj Jugoslaviji i u Srbiji. Te saradnje su se odnosile najpre na predstavljanje kolekcija, a od devedesetih godina prošlog veka i na zajedničku organizaciju pojedinih izložbi. Od 2004. godine sa umetničkim projektom „Prepoznavanje“ koji prerasta ubrzo u regionalni projekat okupljajući muzeje i galerije, kustose i umetnike iz Srbije, Crne Gore, Makedonije i Bugarske, a čiji je nosilac Umetnička galerija Narodnog muzeja Kruševac, kroz do sada organizovana pet izdanja čini ovu ostvarenu saradnju jedinstvenom u regionu i predstavlja nadugoročniji program saradnje, u svoj kompleksnosti ostvarenog programa. Upravo je umetnički projekat „Prepoznavanje 5“ bio deo izložbenog programa sa kojim smo ušli u ovu jubilarnu godinu i obeležili 27. januar kao datum osnivanja. Izložba kojom se u selekciji kustosa predstavljaju lokalne likovne scene, započela je predstavljanje novembra 2021. u Narodnom muzeju u Kraljevu, a tokom ove 2022. godine, posle Kruševca, priređena je i u ostalim muzejima/galerijama saradnicima, u Umetničkoj galeriji „Nadežda Petrović“ u Čačku, GSLU u Nišu, Umetničkoj galeriji u Vidinu, u Bugarskoj i nedavno je završena u Centru savremene umjetnosti Crne Gore u Podgorici. Značajno je da je ove godine izložba dobila i priznanje od strane IKOM Srbije, koji je uvrstio u pet najznačajnijih projekata u Srbiji u 2021. godini. Umetnički projekat je prepoznat i u kontinuitetu podržavan od strane Ministarstva kulture RSrbije, a na njemu je u pet ciklusa predstavljeno 60 umetnika, a sa kruševačke likovne scene dvanaest umetnika. Sam projekat je bio osnov i za druge oblike saradnje i ustanova, kustosa i samih umetnika.

Tokom šest decenija Umetničke galerije ostvarene su brojne i značajne izložbe kroz saradnju sa umetnicima, istoričarima umetnosti, likovnim kritičarima. Kakvi su planovi za godine koje Galeriji tek predstoje?

Uspostavljene saradnje sa umetnicima i stručnjacima, kao pokazatelj profesionalizma, ozbiljnosti i stručnosti, produbljuju i otvaraju nove saradnje kojima se ostvaruju programi a Umetničku galeriju, sam Muzej u čijem je sastavu, kao i grad, pozicioniraju među značajnijim akterima na polju savremene likovne umetnosti i kulture. Postavke u našem specifičnom izložbenom prostoru predstavljaju i poseban izazov i za umetnike i kustose, i uz realnu podršku omogućavaju priređivanje najznačajnijih umetničkih opusa, kao i prestavljanje mladih umetnika, ali jednako važno je i kontinuirano pribavljanje umetničkih dela za zbirku koje će pratiti aktuelne pojave i značajna stvaralaštva srpske savremene umetnosti, kao i kruševačku likovnu scenu. No, sve to je moguće uz stalno održavanje samog objekta ne samo za potrebe Galerije već i kao kulturnog dobra, proširivanje kapaciteta i stručnih i prostornih, posebno kada se radi o depoima, time stavljanje u adekvatnu funkciju i osavremenjavanje svih prostora za izložbe i programe. Sve ovo važno je i za kontinuirano stvaranje likovne scene i podršku likovnim umetnicima Kruševca. Koncept ustanovljen pri formiranju Umetničke galerije, daleke 1962. godine bio je dobro polazište i osnov za ostvarivanje izložbene i muzeološke delatnosti, a tokom decenija unapređivan i osavremenjivan, svakako i ubuduće mora pratiti promene koje se dešavaju u polju likovne umetnosti i muzeologije. Ovim i sam grad pozicionira kao važno mesto na likovnoj i kulturnoj mapi Srbije i regiona.

KURS MASAŽE U OKVIRU PROGRAMA KANCELARIJE MLADE I MINISTARSTVA TURIZMA I OMLADINE

DODELJENI UGOVORI KORISNICIMA SUBVENCIJE ZA SAMOZAPOŠLJAVANJE

PRVI SNEG NA KOPAONIKU NAJAVLJUJE USPEŠNU ZIMSKU SEZONU

GIMNAZIJALCI IZ OSTILJE, CELJA I KRUŠEVCA PREDSTAVILI ZAVRŠNE PROJEKTE

POSETA ČLANOVA SAVETA EVROPE KRUŠEVCU

SVETSKI DAN TELEVIZIJE OBELEŽEN U GERONTOLOŠKOM CENTRU

NOVA IKT OPREMA ZA KRUŠEVAČKE VRTIĆE

DANAS JE SVETSKI DAN TELEVIZIJE

SABOR SVETOG ARHANGELA MIHAILA – ZAŠTITNIK VERE I PORODICE

RADIO VEZA - VID SIGURNE KOMUNIKACIJE: DODELJENA OPREMA ZA 18 POLAZNIKA RADIO VEZISTA