CRKVA SVETOG PRVOMUČENIKA STEFANA - LAZARICA

Crkvu Lazaricu pretpostavlja se da je knez Lazar Hrebeljanović počeo da zida 1377. Godine, a to je i godina rođenja njegovog prvog sina Stefana, koji je postao i njegov naslednik. Posvećena je arhiđakonu Stefano koji je bio i patron dinastije Nemanjića.

Lazarica predstavlja biser moravske arhitekture, jer su, po mišljenu stručnjaka, u arhitektonskom i vajarskom smislu na noj dosegnuti najviši zanatski dometi, ali i u smislu njenog osmišljavanja. Kao i sve ostale moravske crkve, crkva Lazarica zidana je pod uticajem vizantijske arhitekture, ali i starije, srednjovekovne arhitekture. Zidana je naizmeničnom smenom klesanog kamena i opeke, sa širokim malterskim spojnicama. Crkva u osnovi ima trolisni oblik, iznad središnjeg dela glavnog broda izdiže se kula, priprata je istovremeno građena i iznad nje nalaze se kapela sa katihumenatom i zvonik. Ono što je karakteristično za arhitekturu Lazarice, prema rečima arhitekte Nataše Miladinović, jeste da je u njenom slučaju izražena težnja ka stremljenju u visinu što je postignuto stepenovanjem mase od podnožja crkve do vrha, odnosno završnom elementu – glavnoj kupoli. Ono čemu se takođe težilo, bila je simetričnost u izradi fasada, tako da su južna i severna fasada skoro identične. Što se tiče dekoracije, koja je tipična za moravsku školu, i ona na Lazarici doseže svoj vrhunac, iako su isti elementi korišćeni na svim moravskim crkvama, koje su građene i pre i posle nje, ni na jednoj nije uspostavljen takav sklad. Rozete koje se nalaze u nižim delovima crkve smanjuju kako visina raste.

Sagrađena u jezgru kruševačkog velikog grada, Lazarica pripada grupi pridvornih, odnosno prestonih crkava, a o njenom građenju govori najpre Konstantin Filozof u Žitiju despota Stefana Lazarevića. Od konačnog pada Kruševca pod tursku vlast, 1455. godine, sve do prvih decenija XVIII veka, oskudni istorijski izvori pominju Lazaricu tek u kontekstu “lepe crkve“, a moguće je predpostaviti da je ubrzo po uspostavljanju turske vlasti u Lazarici zamrzla bogoslužbena aktivnost, jer su se Turci nastanili u tvrđavi i crkva je postala nepristupačna za Srbe.

Kako su prvobitni krovni pokrivač Turci skinuli iskoristivši olovo za saraj velikog vezira Sokolovića na Kaba-Sakalu, Lazarica je odolevala do početka trećeg austrijsko-turskog rata (1736-1739), kada je opustela.

Prema istorijskim podacima, prva obnova Lazarice u XIX veku usledila je neposredno po oslobođenju od Turaka i pripajanja Kruševca Kneževini Srbiji. Tada su knezovi Suda kruševačkog 18. maja 1833. godine pisali knezu Milošu da su “… crkvu otvorili, očistili, malo oltara pregradili i narod se Bogu moli, budući tako da su kubeta koja se na crkvi nalaze, črez toliko vreme i silu izprovaljivala, zato ovdi pokornejše pripitujemo, eda bi nam ista kubeta malo natkriti dozvolito bilo“.

U Lazarici je ovako vršeno bogosluženje, navode na sajtu www.lazarica.rs, do početka druge obnove, koja je usledila 1843. godine, neposredno po stupanju kneza Aleksandra Karađorđevića na presto Srbije. Tada se otpočelo i sa menjanjem prvobitnog izgleda crkve.

Poslednju obnovu u XIX veku Lazarica je doživela 1884/1885. godine, uoči velike proslave petstogodišnjice Boja na Kosovu (1889), a Lazarica kakvu danas vidimo uglavnom je zadržala izgled koji joj je dao Pera J. Popović, arhitekta Ministarstva građevina, pod čijim je rukovodstvom restauracija Lazarice započeta septembra 1904. godine. Tek posle njegove restauracije, mnogobrojnim istraživačima je bilo omogućeno izučavanje izuzetnih vrednosti arhitekture i kamene plastike Lazareve pridvornice. Ova bogomolja živopisana je prvi put tek sredinom 18. veka, a proglašena je spomenikom kulture od izuzetnog značaja.

Prema predanju, 1389. godine iz Lazarice je krenula srpska vojska na Kosovo, a na dvoru održana je kneževa večera sa vojskovođama. U ovoj crkvi se vojska pričestila, veliki knez se pomolio pred ikonom Bogorodice, koja se danas čuva u Hilandaru, a u kruševačkoj crkvi je kopija izrađena u Rusiji. Odavde se, kažu, uoči Vidovdana na konjima krenulo u slavu.

DODELJENI UGOVORI KORISNICIMA SUBVENCIJE ZA SAMOZAPOŠLJAVANJE

PRVI SNEG NA KOPAONIKU NAJAVLJUJE USPEŠNU ZIMSKU SEZONU

GIMNAZIJALCI IZ OSTILJE, CELJA I KRUŠEVCA PREDSTAVILI ZAVRŠNE PROJEKTE

POSETA ČLANOVA SAVETA EVROPE KRUŠEVCU

SVETSKI DAN TELEVIZIJE OBELEŽEN U GERONTOLOŠKOM CENTRU

NOVA IKT OPREMA ZA KRUŠEVAČKE VRTIĆE

DANAS JE SVETSKI DAN TELEVIZIJE

SABOR SVETOG ARHANGELA MIHAILA – ZAŠTITNIK VERE I PORODICE

RADIO VEZA - VID SIGURNE KOMUNIKACIJE: DODELJENA OPREMA ZA 18 POLAZNIKA RADIO VEZISTA

DANAS SE OBELEŽAVA SVETSKI DAN DETETA