MANASTIR LJUBOSTINJA

Irena Milosavljević 28-07-2023

Manastir Ljubostinja nalazi se u blizini Trstenika i građen je od 1388. do 1405. godine. Manastir je prvi osnovani ženski manastir u Srbiji i zadužbina knjeginje Milice i posvećen je Uspenju presvete Bogorodice.

Nakon Kosovske bitke i velike pogibije Srba knjeginja Milica odlazi u manastir. Tu se 1392. godine zamonašila i provela ostatak života zajedno sa svojom prijateljicom , srpskom srenjovekovnom književnicom , despoticom Jelenom Mrnjavčević – potonjom monahinjom Jefimijom. Obe su sahranjene u manastiru, gde se njihove mošti i danas čuvaju. Nekada su u Ljubostinji, kao najveće materijalno i duhovno blago srpske despotovine čuvane i mošti Svete Petke.

Prema legnedi knjeginja Milica je naložila da se manastir sagradi malo pre Kosovskog boja jer je naslutila poraz srpske vojske. Turci su spalili manastir u doba Kočine bune i tada su uništene skoro sve freske ali su otkrili i riznicu te opljačkali sve crkvene relikvije a kako navodi istorija manastira među relikvijama najvrednija je bila kruna kneza Lazara koja se i danas nalazi u Instambulu. Manastir je oživeo tokom 18. veka ali od strane Turaka ponovo biva opljačkan ali nje veoma brzo bio i obnovljen. Istorija beleži da je 1822. godine Nikola Marković uradio ikonostas koji se i dan danas čuva u glavnoj crkvi manastira.

Crkvu je gradio najpoznatiji majstor tog vremena Rade Borović u pesmama opisan kao Rade Neimar. Na samom prelasku iz priprate u naos se nalazi njegovo ime uklesano u samom pragu.

Arhitektura manastira pripada Moravskom stilu arhitekture i nosi sve bitne karakteristike ovog stila. Osnova glavne manastirske crkve je trikonhalna a nad osnovom se uzdiže kupola koja je oslonjena na četiri stuba. Fasada glavne crkve je ukrašena bogatim prepletima a prisutne su i rozete u gornjim delovima fasade.

Tokom devetnaestog veka manastir Ljubostinja uživa veliku naklonost vladarske dinastije Obrenović, čiji su ga članovi darivali u više navrata. U vreme kneza Miloša i igumana Arsenija Stefanovića Ljubostinja je obnovljena.

Takođe, prvih godina 20. veka rađena je obnova manastira ali ne baš najbolje pa je prvobitna arhitektura skoro uništena. Freske koje se danas nalaze na zidovima manastira Ljubostinja su novijeg datuma dok su freske koje su prvobitno odrađene samo delom sačuvane.

Portret carice Milice i njenog muža, srpskog cara Lazara uradio je jeromonah Makarije.

Jedna od zanimljivosti vezana za manastir Ljubostinja jeste svakako vezana za „Pohvalu Knezu Lazaru“ koju je monahinja Jefimija izvezla zlatom na svili kao pokrov za kovčeg velikom srpskom knezu. Zadužbina kneginje Milice je zahvaljujući knjeginji i njenoj prijateljici monahinji Jefimiji ostao upamćen i po prepisivačkoj školi.

Manastir Ljubostinja je danas ženski manastir a manastirski kompleks uz glavnu crkvu koja je posvećana Uspenju Presvete Bogorodice čine i crkva posvećena Svetom Velikomučeniku Georgiju, stari konak i takozvani Milošev konak.

Od 1971. godine, u Trsteniku i u porti manastira Ljubostinje održava se manifestacija Jefimijini dani, koja traje tri dana i posvećena je srpskom pesništvu, i to prvenstveno ženskom peru. Na prvoj manifestaciji, koja je trajala od 19. do 22. juna 1971. godine u manastirskoj porti stihove su kazivale tri najveće jugoslovenske pesnikinje — Desanka Maksimović, Mira Alečković i Vesna Parun. Naredne godine je naziv proslave promenjen u Dani pesnikinja i vezilja, a 1973. je iz političkih razloga manifestacija ukinuta. Obnovljena je 1991. godine, zadržavši kao idejnu osovinu stvaralaštvo žena — slikarsko, veziljsko, pesničko i druga. U okviru festivala održava se i posebno muzičko–poetsko veče — Jefimiji i čast, kada po pravilu neka srpska glumica recituje Pohvalu knezu Lazaru. Takođe, u okviru manifestacije dodeljuje se i nagrada Jefimijin vez — za najbolje pesničko dostignuće.




Ukupno komentara 0

Ostavite komentar