CRKVA BOGORODIČINOG VAVEDENJA - SPOLJAŠNJA PRIPRATA MANASTIRA HILANDAR

Manastir Hilandar leži u šumovitoj dolini na severoistočnom delu Atonskog poluostrva i među najstarijima je na Svetoj Gori. Od samog nastanka, ovaj manastir predstavlja važno, a ponekad zapravo i jedino duhovno i kulturno središte srpskoga naroda.

Prvu crkvu manastira Hilandara podigao je Sv. Simeon Mirotočivi, nekadašnji Stefan Nemanja sa svojim sinom Sv. Savom i uz materijalnu pomoć drugog sina, kralja Stefana Prvovenčanog, da bi krajem 13. veka, 1293. ili 1303. godine, kralj Milutin srušio prvu i podigao sadašnju crkvu.

Svoju ulogu u sadašnjem izgledu crkve ima i Knez Lazar, koji je spoljnu pripratu podigao pred Kosovsku bitku.

Naime, kako piše sajt hilandar.info (hilandar.info), „spoljašnja priprata hilandarske glavne crkve sagrađena je oko 1380. godine, a njen ktitor je bio knez Lazar Hrebeljanović“.

O njegovoj ktitorskoj ulozi svedoči i grb uklesan u kamen sa spoljne strane crkve, a priprata kneza Lazara i crkva kralja Milutina čine jedinstvenu celinu koja je očuvana do danas.

Graditelji spoljašnje priprate za uzor koristili su unutrašnju pripratu, koja je nastala u doba kralja Milutina, te su iste širine, obe imaju dva stuba po sredini što znači da ima šest traveja, a u njene bifore takođe su ugrađene kamene ukrasne ploče sa reljefima. U gradnji priprate naizmenično se ređaju pojasevi kamena i opeke, što je takođe sličnost sa onom kralja Milutina.

Kada je reč o razlikama, koje su delom uslovljene vrnjmnjnom gradnje, a delom željama ktitora, one se ogledaju u tome što se, kažu na sajtu, „nad spoljašnjom hilandarskom pripratom uzdiže samo jedna kupola i to nad srednjim zapadnim travejom. Ostali traveji su prekriveni slepim kalotama, koje su plitke, izuzev srednje na istočnoj strani. Isto tako otvori na Lazarevoj priprati su veći, ali ona ne izgleda kao otvoren trem, jer su veliki dvojni prozori zatvoreni staklima i parapetnim pločama. Neke od tih ploča su iz XII veka, ali većina je nastala u vreme gradnje - oko 1380.godine.“

Na priprati se može videti i uticaj tradicije srpske moravske arhitekture, a sve u vidu prepleta i floralnih ornamenata, nekoliko figura, ali i rozeta. Najzanimljivije su, pišu autori sajta, ploče ugrađene u donje delove severne i južne bifore, jer su na njima isklesani heraldički znaci: čelenka, grb kneza Lazara, kasnije Stefana Lazapevića, na južnoj strani, i dvoglavi orao dinastije Nemanjića i dve povezane aždaje, grb nepoznate porodice, sa severne strane.

Kada je reč o ikonama kojima je oslikana spoljašnja priprata, u ovom delu crkve, pored ktitora kneza Lazara sa modelom priprate, nogu se naći ikone svetogorskih i balkanskih pustinjaka, većeg broja svetitelja iz vladarske kuće Nemanjića, zatim despotske Brankovića, Vasilija Ostroškog, pa čak i ruske knjeginje Olga i njenog unuka kneza Vladimir.

Zanimljivo je, kažu na pomenutom sajtu, da je „među svetitelje uveden i Miloš Obilić, očigledno u vezi sa ktitorstvom kneza Lazara“.

Povezanost kneza Lazara i Hilandara, ogleda se i u tome što je u vreme Lazarevog delovanja, došlo do izmirenja Srpske i Carigradske patrijaršije.

U delu „Moravska Srbija : politički, ekonomski i kulturni život u XIV veku“, Sanja Rutić Vorotović kaže da je još sam car Dušan pokušavao da izmiri novoproglašenu Srpsku i Carigradsku patrijaršiju. Delovanje u tom pravcu nastavlja gospodar serske oblasti Uglješa Mrnjavčević, ali ga je pogibija na Marici 1371. godine zaustavila. Posle brojnih razgovora o potrebi izmirenja crkava, krajem 1374. godine, hilandarski monah starac Isaija je posetio kneza Lazara, što je poslednji korak na putu izmirenja.

Sava IV je podržao monaha Isaiju i kneza Lazara na tom putu, ali je umro pre svečanog proglašenja pomirenja u aprilu 1375. godine. Vaseljenski patrijarh je odlučio da prizna Srpsku patrijaršiju, ali pod uslovom da se njoj ubuduće ne pripajaju grčke crkvene oblasti.

Kako u svom delu „Moravska Srbija : politički, ekonomski i kulturni život u XIV veku“, Sanja Rutić Vorotović navodi, briga o Hilandaru i širenje hilandarskog kulta Bogorodičinog Vavedenja potvrđuje pravilan odabir srpske crkve i postojanu želju kneza Lazara da bude dostojan naslednik tradicionalne verske poli tike i ideologije Nemanjića.

GIMNAZIJALCI IZ OSTILJE, CELJA I KRUŠEVCA PREDSTAVILI ZAVRŠNE PROJEKTE

POSETA ČLANOVA SAVETA EVROPE KRUŠEVCU

SVETSKI DAN TELEVIZIJE OBELEŽEN U GERONTOLOŠKOM CENTRU

NOVA IKT OPREMA ZA KRUŠEVAČKE VRTIĆE

DANAS JE SVETSKI DAN TELEVIZIJE

SABOR SVETOG ARHANGELA MIHAILA – ZAŠTITNIK VERE I PORODICE

RADIO VEZA - VID SIGURNE KOMUNIKACIJE: DODELJENA OPREMA ZA 18 POLAZNIKA RADIO VEZISTA

DANAS SE OBELEŽAVA SVETSKI DAN DETETA

ZORAN TOMIĆ ODRŽAO SASTANAK SA PREDSTAVNICIMA MINISTARSTVA DIGITALNOG RAZVOJA,INOVACIJA I AEROKOSMIČKE INDUSTRIJE REPUBLIKE KAZAHSTAN

MESNA ZAJEDNICA RASADNIK -ODGOVORNA ZAJEDNICA SVIH STANARA