KRUŠEVAC STVARA GLUMCE

Nikola POPOVIĆ 11-10-2023

BORISLAV MIHAJLOVIĆ

Učiteljska porodica Mihajlović iz Gornjeg Stupnja seli se u Kruševac, a sa njima i sin Borislav, koji je bio posvećen svakom poslu kojeg se dohvatio i temeljno ga radio. Za priču o Bori Mihajloviću, važno je naglasiti, govori Milanka Milosavljević Milosavljević, da je kao student upisao srednju glumačku školu koju je paralelno pohađao. Takođe, bitno je da se on oko Figinog pozorišta da kažemo tu i tamo pojavljuje pred kraj 1924. godine. Ono traje do 1925. godine, zatvara se zbog krize i zbog sve češćeg poboljevanja Dragoslava vasiljevića Fige, koji se nije dovoljno oporavio od prelaska preko Albanije. On je preminuo 1929. godine. Tih 20tih godina prošlog veka, u ekspanziji slobodarstva i pod naletom entuzijazma u tek osnovanim državama na razvalinama carstava i kraljevina, stvara se Sokolski pokret. Pokret je okupljao mlade oba pola. To je bilo društvo koje se prevashodno okupljalo radi vežbanja raznih dvoranskih sportova i gimnastike. Održavali su sletove i družili su se, što je dovodilo do stvaranja raznih udruženja sa raznolikim afinitetima iz više oblasti. U toj atmosferi pojavljuje se Borislav Mihajlović, koji iz Beograda dolazi sa diplomom srednje glumačke škole koju mu je potpisao velikan našeg pozorišta Branislav Nušić. U okviru tog pokreta formiralo se i Sokolsko pozorište koje vodi Borislav Mihajlović. Bora je puno radio pre svih sa mladima, prepoznavao talente i stvorio čitavu plejadu glumaca a neki su zastupljeni upravo na ovom trgu na kom se i mi nalazimo(prim.autora o mestu razgovora). Čini se da ako je Figa ustanivo pozorišna pravila Bora ih je razvio do tančina. Figa je bio prometej a Bora je našao taj iskonski izvor glumačkih talenata. Kruševac stvara glumce.

On je kao profesor u Gimnaziji, okupio je svoje učenike, ali i đake drugih škola koje su postojale u Kruševcu između dva rata. Dakle, svi su pohrlili u , sada pozorište Borislava Mihajlovića, što bi se reklo i muško i žensko. Bilo je tu članova raznih školskih horova, sekcija a i Belih Rusa, onih koji su se obreli u Kruševcu zbog Oktobarske revolucije. Bora, kao diplomirani glumac a zaljubljenik u pozorište, sa strukturom koju je uspostavio Figa, započinje rad sa mladima. Kako nam Milanka Milosavljević Milosavljević dalje govori, pitomci tadašnje Barutane(Obilićevo, kasnije Zakićevo, a danas Trajal) napravili su scenu za lutkarsko pozorište, jer je jedan od Rusa koji je izbegao od Oktobarske revolucije, bio lutkar.

Sa oformljenim pozorištem i sa svim scenama, krenula su gostovanja po oklnim mestima i varošima. Prva je bila Vrnjačka Banja, kao tada mondensko mesto ondašnje Kraljevine Jugoslavije. Predstave su davali i u Paraćinu, što bi se reklo svuda gde su ih zvali. Interesantno je i pisanje tadašnje štampe o kvalitetu glumačkog ansambla kruševačkog Sokolskog pozorišta kao se tada zvalo. Tadašnji ministar, rodom iz Paraćina , imao je priliku da gleda predstavu Sokolskog pozorišta iz Kruševca i u tadašnjoj prestoničkoj štampi pojavilo se njegovo pohvalno izražavanje o predstavi. To nije bio redak slučaj, ali moramo reći da su tadašnji glumci lakše nosili teret slave. U Vrnjačkoj Banji predstavu je gledao general Petar Živković, koji je pohvalio glumce da su je izveli baš na profesionalni način i da su je doneli publici baš kao da su prestonički ansambl, a ne ansambl Sokolskog pozorišta. Te godine su bile plodonosne za glumce i pozorište i dobili su da kažemo svoju kuću. Izgrađen je Sokolski dom. U Porti Crkve Lazarice, na mestu gde je sada Spomenik knezu Lazaru. Gotovi svi, koji su držali do sebe, a dolazili su iz redova imućnih trgovaca, zanatlija ili grosista, u tadašnjoj čaršiji, učestvovali su kroz dobrovoljni prilog u izgradnji. Da budemo iskreni nisu baš svi ti ljudi bili ljubitelji dasaka koje život znače, već su imali decu u Sokolskom društvu ili rođake. Ali kako bilo da bilo, glumci Sokolskog pozorišta dobili su svoju scenu. Igrali su sve i to na nivou koji se i danas pamti. Možemo reći da je Sokolsko društvo sa pozorištem bilo svojevrsna škola za ondašnje građanstvo u Kruševcu. Mnogi su se upoznavali sa društvenim normama gledajući predstave i dobijajući brošure i magazine iz inostranstva preko Sokola. To je trajalo do početka, sada već Drugog svetskog rata. Nemci, kada su ušli u Kruševac primenili su svoje zakone i pravila i ukinuli sve, a naročito Sokolska društva jer su ih označili kao, kako su govorili, leglo otpora Nemačkom rajhu. Pošto je Pozorište bilo na naki način izvan Sokolskog društva, oni su mogli da nastave sa radom kao Diletantsko pozorište za pomoć ratnim zarobljenicima. U tim i takvim okolnostimaodržavaju prestave, novac od prodatih karata se skuplja i zaista kupuje se sve što je bilo potrebno da se naprave paketi a kasnije preko Crvenog krsta da se šalje zarobljenicima u logorima širom tada okupirane Evrope. Kako govori Milanka Milosavljević Milosavljević to nije bio usamljen slučaj. To se desilo i u Donjem Krčinu u okolini Varvarina, gde je bilo takođe, jako Sokolsko društvo, oni su istim primerom skupljali pomoć i slali svojim zarobljenim srodnicima. Možda je važno da kažemo da je čiteljica iz varvarina bila čak na čelu Sokola za čitav Kragujevački okrug, (tadašnja administrativna podela je bila drugačija od današnje). U Donjem Krčinu su se davale predstave u tadašnjem Zadružnom domu. To je tako bilo tokom okupacije i rata. Ali da se vratimo mi na pozorište i junaka naše priče, Boru Mihajlovića. Došli smo do 1944. godine. Gimnazija u kojoj je predavao, čas je radila pa nije i tako je bilo ne samo u kruševcu. On sa svojom starijom kćerkom Zoricom odlazi u Kulturno-propagandnu četu u Narodno oslobodilačku Vojsku Jugoslavije. Nisu bili usamljeni. Pored njih, put partizanskog pokreta polazi i Miodrag Petrović Čkalja, Milan Puzić, jednom rečju odlaze svi koji su mogli da se stave na raspolaganje tadašnjim partizanskim jedinicama. Ostaju mobilisani do kraja rata u Jugoslaviji do 15. maja 1945. godine. Nakon završetka rata vraćaju se kući a neko odlazi da dovrši školu, neko da se zaposli mnogi su otišlii na studije. Bora nastavlja, po rečima Milanke Milosavljević Milosavljević da vodi Amatersko pozorište. Da kažem da Dragomir Lazić Đurica napisao monografiju o Borislavu Mihajloviću i možda je važno napomenuti, da je on bio prema svojim učenicima u ne tako profesorskim odnosima koji su vladali u to vreme. Naime, on je bio strog u školi ali van škole a naročito u pozorištu bili su kolege i drugari. To je izazivalo i nelagodnosti, ali po nekad, uz osmeh objašnjava naša sagovornica. Sada ono što je interesantno, a gledali smo svi, to je scena kada je Čkalja polagao zavrni ispit. Bora je bio u komisiji. Izvukao je pitanja i počeo da gleda tupo, baš kao u onoj sceni serije „Kamiondžije“ kada je polagao kao Jare ispit. Ona tupog pogleda promrljao je da ne zna ama baš ništa. Bora se prodrao- Ma, pričaj nešto, pričaj francuski i nemaoj da staješ.(a trebao je na Grčkom) Čkalja je krenuo, dok se Bora preznojavao jer se bojao da ga kolege nešto ne upitaju, a onda ode sve dođavola. Takav je bio Bora, a i naš sugrađanin Čkalja Petrović. O kome će se govoriti u nekom od nastavaka.




Ukupno komentara 0

Ostavite komentar