ZMAJEVA VODA IZ PARCANA, ZALOGOVAČKI MED KNEZA LAZARA I IMANJE KNEZA MILOŠA U MARENOVU

Na tromeđi opština Varvarin, Kruševac i Trstenik nalazi se kraj danas poznat po jagodarima i velikim brojem hladnjača koje otkupljuju poljoprivredne proizvode iz celog regiona i plasiraju na tržišta Ruske Federacije i Evropske Unije. Na ovim prostorima postoje tragovi naselja još iz vremena Rimljana, u Zalogovcu i danas postoji „stari drum“ koji je nekada povezivao Kragujevac i Kruševac, a prema dostupnim podacima, najstarije selo na području dela južnog Temnića, koji pripada opštini Varvarin, je Parcane, u čijem se ataru nalazi lokalitet Dudovac, prema nekim izvorima nekadašnje selo, koje je naziv i dobilo po Dudovima koji su se tu nalazili, ali i gde, već više vekova u kontinuitetu, postoji pravoslavni hram, ponovo izgrađen na temeljima kapele i stare crkve devedesetih godina prošlog veka. Nešto mlađi je Zalogovac, dok je Marenovo najmlađe i naseljeno je tek nakon Drugog srpskog ustanka, sa stvaranjem moderne srpske države, 1835. godine, a na planini Veseljak, gde su se u postustaničkom periodu nalazili obori kneza Miloša Obrenovića.

Po legendi, Parcane je ovo ime dobilo zato što su tu nekada pronađene velike pare. Druga legenda, pak, govori da su meštani ubili lokalnog turskog bega i nakon toga „isparcali“ njegovo imanje i podelili „parcele“. Za izvor Zmajevac se govori da je tako nazvan što su se u njemu u staro vreme kupali zmajevi, a po predanjima tu su nalaženi krljušti od zmajeva. U okolnim selima postoji i anegdota u kojoj su za slabiju rakiju govorili da je od nje jača i parcanska voda. Lokalitet „Svatovsko groblje“ se nalazi na Parcanskoj kosi, postoji određen broj spomenika bez ikakvih obeležja, a legenda kaže da su tu osmanlije, za vreme vladavine nad ovim krajevima, pobile svatove koji su krenuli na svadbu. Dudovac (Dubovica prema istorijskoj mapi Levačke župe) je najverovatnije raseljen posle Kosovskog boja zbog kuge, dok današnje Parcane naseljava stanovništvo doseljeno u ovim krajevima kraj 18. veka.

Između Parcana i Marenova, u davnim vremenima, nalazilo se i selo Rušna, a kao dokaz postojanju tog ugašenog sela stoji i činjenica da su meštani, pri obrađivanju svojih imanja, nalazili predmete stare više vekova. Po predanjima, na lokaciji današnjeg Marenova nalazila se planina Veseljak, gusta šuma, koju su doseljenici oko 1835. godine raskrčili i naseljavali.

Marenovo je nastalo posle Drugog Srpskog Ustanka, jer ga ne pominju ni Vuk, ni Vujić, ni Sreznjevski, niti ga ima u Uspisniku sela od 1818. godine, pa je najverovatnije do tada ovaj teren bio deo Zalogovca. Veći deo zemlje, gde je danas selo i skoro ceo seoski atar bila je pusta zemlja kneza Miloša, gde je on čuvao i žirio svinje. Na molbe Marenovaca i Zalogovaca, knez je dopustio Šokorcu iz Poljne da imanje rasproda, a celu im je planinu iznad sela poklonio. O imenu sela postoje dva tumačenja. Po jednom selo je dobilo ime po nekom Marjanu, koji se ovde prvi doselio te se u prvo vreme selo zvalo Marjanovo, a po drugom, da je selo dobilo ime po nekom Marinu, nastojniku imanja kneza Miloša, te se u početku zvalo Marinovo. Na teritoriji sela Marenovo, iznad sela, na samo ulazu u Đerđelin, nalaze se temelji stare crkve, sa čijom obnovom se počelo krajem XX veka.

Zalogovac dobija ime zato što se naselje nalazilo „za lugom“, pa se, prema legendi, ovo selo nekada zvalo Zalugovac. Po drugom tumačenju selo je ovo ime dobilo što ga je neki spahija dao nekom Srbinu u „zalogu“, a po trećem zato što su Srbi tu u lovu ubili nekog spahiju, koji ih je terorisao, nakon poslednjeg „zalogaja“. Prema etnografskom zborniku „Temnić“ Stanoja Mijatovića, ispod sela, na mestu Kovaluku, nalaženi su stari novci i komadi starog oružja i zemljanog posuđa, a krajem devetnaestog veka je otkopana i kaldrma od „starog carskog druma“. Tu su, kaže legenda, bili i pčelinjaci kneza Lazara, gde su se nalazila i njegova imanja. U Zalogovcu od davnina postoji jedno groblje, na vrhu sela, u Đorickoj Mali, gde su, po predanju, sahranjeni Srbi koje su Turci oterali sa sabora kod parcanske crkve, tu ih sustigli i pogubili.

Po predanjima, Zalogovac je na ovoj lokaciji bio naseljen i pre 300 godina, ali je, najverovatnije, još i stariji. Između Zalogovca i Globara nalazilo se u periodu Moravske Srbije i selo Zači, tako da je vrlo moguće da je selo sa tog područja preseljeno na današnji teren.

PROJEKAT: VODIČ KROZ TEMNIĆKA IMENA

Ovaj tekst je deo projekta koji „Pobeda“ realizuje u saradnji sa Opštinom Varvarin, a u okviru projekta kojim se ostvaruje javni interes u oblasti javnog informisanja na teritoriji opštine Varvarin.

ORGANIZACIJA REZERVNIH VOJNIH STAREŠINA OBELEŽAVA SVOJ DAN 15. SEPTEMBRA - U SUSRET DANU VELIKA AKCIJA DOBROVOLJNOG DAVANJA KRVI

U DONJE RATAJE POSLE POLA VEKA STIGLA ULIČNA RASVETA

URUČENI UGOVORI ZA SUBVENCIONISANJE ENERGETSKE EFIKASNOSTI U KRUŠEVCU

OBELEŽEN DAN POBRATIMSKOG GRADA ŽALECA

U PRVIH NEDELJU DANA AKCIJE „ŠKOLA“ OTKRIVENO VIŠE OD 4.000 SAOBRAĆAJNIH PREKRŠAJA

PRIPREME ZA VOJNU PARADU U SKLADU SA DINAMIKOM

PREZENTOVAN PROGRAM PODRŠKE ŽENSKOM PREDUZETNIŠTVU

„BAGDALIJADA“ OKUPILA NAJAKTIVNIJE PENZIONERE RASINSKOG OKRUGA

PREKID VODOSNABDEVANJA U VIŠE NASELJA ZBOG KVARA NA MREŽI – CISTERNE OBEZBEĐENE

AKCIJA DOBROVOLJNOG DAVANJA KRVI U OKVIRU MANIFESTACIJE POKROVSKE SVEČANOSTI