Na levoj obali Zapadne Morave, na četiri kilometra severno od Trstenika, u ataru naseljenog mesta Prnjavor, nalazi se ženski manastir Ljubostinja. Izgrađen je na prelazu 14. u 15. vek, ne zna se sa sigurnošću godinazavršetka izgradnje. Manastir je zadužbina kneginje Milice, supruge srpskog knezaLazara. O manastiru Ljubostinja, razgovarali smo sa istoričarkom, Jelenom Vukčević.
- Posle stradanja kneza Lazara na Kosovu, 1389. godine, kneginja Milica prima monaški postrig i dobija ime Evgenija. Pored Milice, u manastiru Ljubostinja je bilo i brojno sestrinstvo, legenda kaže da su prve monahinje bile udove srpskih ratnika stradalih na Kosovu. Najpoznatija među ovim monahinjama bila je monahinjaJ efimija, prvas rpska pesnikinja i vezilja. U Trsteniku se, od 1971. godine, organizujekulturno-duhovna manifestacija Jefimijini dani, u čast pesnikinje Jefimije - rekla nam je Jelena Vukčević.
- Iz manastira Ljubostinje, Milica – Evgenija je nastavila da upravlja državom do punoletstva sina Stefana, 1393. godine, te Ljubostinja i Trstenik postaju centar tih nekoliko godina (1389 - 1393), srpskes rednjovekovne države. Manastirska crkva je živopisanapočetkom 15. veka, istorija je zapamtila ime živopisca, u pitanju je zograf Makarije. Najpoznatija freska manastira Ljubostinje je freska „Iscelenje raslabljenog“ koja se danas nalazi u svim udžbenicima istorije umetnosti. Imamo sreće, pa je ostalo sačuvano i ime glavnog zidara, u pitanju je protomajstor, neimar Rade Borović, čije je ime uklesano na manastirskom pragu naosa. Sveti Vladika Nikolaj je napisao pesmu „Zidanje Ljubostinje“ koja najlepše ilustruje zidanje manastira - naglašava naša sagovornica:
„ … Zida Rade crkvu Ljubostinju,
Muški zida, ženski ukrašuje,
Đevojački po mermeru veze
Po mermeru kano po đerđefu,
Rukom zida, srcem Boga moli ...“
Jelena Vukčević nam je ispričala i da je u manastiru Ljubostinja nastavljen život u smanjenom obimu i nakon turskog osvajanja.
- Postoje istorijski zapisi koji svedoče o manastirskom životu u Ljubostinji, sa određenim prekidima. Ono što je zanimljivo je to da je Ljubostinja u ratno vreme postajala centar okupljanja srpskog naroda. Zabeleženo je da iz Kočine krajine, velikog ustanka srpskog naroda protiv Turaka (1788 - 1791) iz Ljubostinje narod poziva na ustaničku borbu. Takođe, za vreme Drugog svetskog rata, kada je u Ljubostinji bio zatvoren Sveti Vladika NikolajVelimirović, postoji urbana legenda da je tada u Ljubostinja čuvan radio-aparat koji je služio kao veza sa britanskom vladom.“, kaže Vukčević. Naša sagovornica, nam je govorila i o arhitektonskim odlikama manastira Ljubostinje. „Manastir Ljubostinja je građen u arhitektonskom stilu Moravske škole, i po nekima, predstavlja jedan od najlepših srpskih manastira. Ljubostinja je danas poznata po svojim rozetama na fasadi koje su klesane u kamenu peščaru i kojih ima ukupno trinaest i sve su različite. Pored rozeta, Ljubostinjska kamena plastika je poznata i po prepletu ljiljana, cvetu koji se vezuje za Presvetu Bogorodicu, kojoj je uostalom i posvećen manastir.
Danas je manastir Ljubostinja veoma posećena turistička destinacija, gde dolaze ljudi iz svih krajeva Srbije i iz regiona. Njegova lokacija je pristupačna i dobro poznata i do njega se može doći automobilom iz pravcaTrstenika, a obezbeđen je i parking ispred manastira.
Ovaj projekat pod nazivom „Spomenici čuvari trsteničkog nasleđa“ finansira Opština Trstenik, a realizuje je list „Pobeda“ iz Kruševca.
Ostavite komentar