MANASTIR VELUĆE JE JEDAN OD DUHOVNIH SVETIONIKA SRPSKOG NARODA

Dragan Ivanović 20-11-2024

U naseljenom mestu Veluće, udaljenom desetak kilometara od Trstenika, nalazi se šestovekovni manastir Veluće, pripada Eparhiji kruševačkoj Srpske pravoslavne crkve i pod zaštitom je Republike Srbije kao spomenik kulture od velikog značaja.

Njegovo prvobitno ime bilo je Srebrenica, po reci koja protiče kroz ovo naseljeno mesto, ali i po obližnjem rudniku srebra. Manastir Veluće je najstariji očuvani manastir moravske škole graditeljstva, čiji se ktitor ne zna, ali se pouzdano zna da je njegovo vreme izgradnje 1377. i 1378. godina, dok je vreme oslikavanja pre 1389. po narodnom predanju ima više verzija o njegovom nastanku, a među istoričarima nema saglasnosti o vremenu i ktitoru.

Tako su iznošene razne hipoteze da su hram podigli braća Stevan i Jovan u doba Despota, zatim Vuk i Mara Branković, Sveti knez Lazar, despot Stefan Lazarević. Jedno od mišljenja je da je crkvu posvećenu Vavedenju Presvete Bogorodice, podigla i freskama ukrasila jedna u istoriji nepoznata vlastelinska porodica, koja je predstavljena na portretima u naosu i priprati hrama. Godina izgradnje izvodi se na osnovu sličnosti crkve u Veluću s arhitekturom i dekorativnom skulpturom Lazarice. Ova crkva je spomenik moravske arhitekture oblika sažetog trikonhosa. Zidana je kamenom peščarom i opekom sa naglaženim spojnicama maltera. Crkva je pre 1389. godine oslikana freskama, koje se stilski potpuno razlikuju od moravskog stila. Godine 1395. Manastir Veluće je kao metoh poklonjen ruskom manastiru Svetog Pantelejmona na Svetoj Gori.Za vreme vladavine kneza Miloša Obrenovića, obnovljene su spolja oslikane gornje zone hrama. Konzervacija arhitekture i slikarstva završena je 1973. godine a sanacija krova i arheološka istraživanja završeni su 2006. godine. Godine 1870. u ovom manastiru su se nalazila tri kaluđera a Arhimandrit Irinej Vujanović bio je iguman manastira od 1920. do 1922. godine.Tokom 34 godine igumanija manastira bila je Olimpijada Marinković od 1923. do 2011. godine. Manastir je pretvoren u ženski 1939. godine odlukom Episkopa Žičkog Nikolaja. Sada je igumanija manastira Veluće mati Teodora. Manastir Veluće je lepo uređen, u dvorištu su smešteni objekti koji okružuju obilje zelenila i cveća.Uspenje Presvete Bogorodice ili Velika Gospojina jedna je od slava ovog manastira,ujedno i narodni sabor koji se održava svake godine 28. avgusta, u prisustvu sveštenika i velikog broja meštana-vernika.

Jutrenje i liturgiju služi Vladika kruševački dr David sa sveštenstvom iz Kruševca I Trstenika. Posle dvonedeljnog posta vernici se ovde pričešćuju,a zatim se posle liturgije nastavlja saborovanje posvećeno Vavedenju Presvete Bogorodice.U manastiru Veluće prošle godine otvoren je i Muzej, istorija Veluća sa crkvom posvećena Vavedenju Presvete Bogorodice.T u su veliki broj fotografija, ikone i druga svedočanstva,koja govore o crkveno-monaškom životu,poput sasuda,odežda i bogoslužbenih knjiga.U Muzeju se nalazi i muzejska zbirka slika Igumana Pimena Kneževića i muzejska zbirka ikona monahinje Nine Dimitrijević,koja je živela i radila u ovom manastiru čitavih 70 godina. Za sobom je ostavila mnogobrojna vredna dela iz oblasti monografije.U Muzeju su isto tako i ručno izvedeni predmeti koje su izrađivale monahinje i koristile ga u svakodnevnom životu. U okviru Muzeja nalazi se i lapidarijum, zbirka delova kamene plastike iz 14 veka.P rilikom svečanog otvaranja Muzej manastira Veluće svečano je i osvećen uz blagoslov Episkopa kruševačkog gospodina dr Davida.

U blizini manastira nalazi se izvor mineralne vode Velućki kiseljak, koja je od davnina poznata po lekovitim svojstvima. Na jednom od najvažnijih svetskih takmičenja flaširanih voda, održanom decembra 2015. u Lisabonu, „Mg Mivela” je bila među prva tri finalista u kategoriji funkcionalnih voda, kao jedina prirodna mineralna voda bez dodataka. Manastir Veluće danas kao i pre šest vekova, kada je nastao, predstavlja jedan od duhovnih svetionika srpskog naroda, pogotovo kruševačkog kraja. U manastiru postoji i dečiji hor ‘’Vavedenje’’čiji članovi nastupaju na liturgiji i na manifestacijama. U poseti ovoj svetinji u Veluće dolaze i turisti da se upoznaju sa lepotama manastira i ovoga kraja.

Ovaj projekat pod nazivom „Spomenici čuvari trsteničkog nasleđa“ finansira Opština Trstenik, a realizuje list „Pobeda„ iz Kruševca.




Ukupno komentara 0

Ostavite komentar