PRIČA O POJATAMA I LUČINI - SELA ČIJA IMENA ČUVAJU PRIČE STARIH ZANATA I ŽIVOTA PREDAKA

Na samo dva i po kilometra istočno od Ćićevca, na mestu gde se ukrštaju dva važna saobraćajna pravca, autoput Beograd - Niš i novoizgrađeni „Moravski koridor“ Pojate – Preljina, nalazi se selo Pojate, jedno od najstarijih i najplodnijih naselja u ćićevačkom kraju. Smešteno na nadmorskoj visini od 141 metra, u aluvijalnoj ravnici stvorenoj nanosima Jovanovačke reke, selo je prostorom i uslovima oduvek bilo predodređeno za život i razvoj. Pojate je na sadašnjoj lokaciji formirano početkom 19. veka, dok se prvobitno naselje nalazilo na lokalitetu danas poznatom kao Staro selo. Na tom potezu i danas se nalazi staro seosko groblje, koje svedoči o kontinuitetu života, običaja i porodičnih ognjišta.

Naziv sela Pojate duboko je ukorenjen u životu i načinu stanovanja starih stanovnika ovog kraja. Na ovom prostoru, tokom doseljavanja u XVIII i početkom XIX veka, naseljavali su se uglavnom stočari, koji su sa sobom dovodili stoku i podizali „katune“, privremene drvene objekte za boravak pastira i smeštaj životinja. U narodu je za te drvene zemunice, brvnare i visoke planinske kolibe postojao tradicionalni naziv - pojate. To je bio tipičan oblik staništa stočara na terenima koji su služili za pašu i letnje boravke. U njima se čuvala stoka, pravio sir i kačkavalj, skladištila hrana za stoku, a tokom leta, ponekad i čitave porodice su u njima privremeno boravile.

Kako se broj tih pojata povećavao, a stočari sve više ostajali da žive u ravnici uz Jovanovačku reku, tako se i za ovaj kraj u narodu zadržao naziv - Pojate. Vremenom, ove privremene drvene kolibe postale su stalna domaćinstva, oko kojih su nikle bašte, njive, voćnjaci i novi domovi. Tako je u izrazu koji je označavao skroman stočarski dom, zapravo pronađeno ime novog naselja. Naziv Pojate simbolično čuva uspomenu na ljude koji su se ovde prvi nastanili, njihov način života, borbu za opstanak i njihov put od skromnih letnjih stanica do stvorenog i trajnog sela.

Prema popisu stanovništva iz 2022. godine, Pojate ima 755 stanovnika. Meštani se tradicionalno bave poljoprivredom, podižući kulture koje uspevaju u plodnoj ravnici, ali sve veći broj je zaposlen i u industrijskoj zoni u samom selu, kao i u obližnjim gradovima Ćićevcu, Kruševcu i Paraćinu.

Pojate ima četvororazrednu osnovnu školu, dom kulture i novu crkvu Svetog Tome, koja je završena 2010. godine i osveštana rukom srpskog patrijarha Irineja. Sveti Toma je ujedno i seoska slava, koja se tradicionalno proslavlja sa velikim poštovanjem, okupljajući meštane, rodbinu i potomke iz raznih krajeva.

Na teritoriji sela nalaze se i dva vredna zapis-stabla, koja su u narodu imala status svetih mesta: Zapis orah kod doma i Zapis hrast kod crkve, koji su ne samo prirodni, već i kulturni spomenici prošlosti, na kojima su se vekovima obavljala zaveštanja i molitve.

Pojate je danas mesto u kome se prožimaju tradicija i savremeni život, selo koje je izniklo iz koliba stočara, a danas je moderna i dobro povezana sredina, u kojoj se i dalje jasno oseća duh predaka i vezanost za zemlju, rad i dom.

Lučina, selo u opštini Ćićevac, nalazi se na važnom regionalnom putnom pravcu Ćićevac - Stalać - Kruševac. Iako je u prošlosti selo bilo smešteno na obližnjem brdu, naselje se tokom vekova postepeno pomeralo ka putu i železničkoj pruzi, te je danas razvijeno u aluvijalnoj ravnici na nadmorskoj visini od 139 metara. Prema poslednjem popisu iz 2022. godine, u Lučini živi 699 stanovnika.

Lučina je jedno od istorijski najranije zabeleženih mesta u ovom delu Srbije. U pisanim izvorima prvi put se pominje u povelji Kneza Lazara iz 1375. godine, kada je darovana Manastiru Ravanici, što svedoči o njenom značaju i postojanju još u srednjem veku.

U centru sela nalazi se crkva posvećena Svetom Pantelejmonu. Običaj i danas živi - na dan ove slave u porti hrama održava se veliki seoski sabor, koji okuplja meštane, potomke i goste iz celog kraja. Lučina ima i četvororazrednu osnovnu školu, što je čini živom seoskom sredinom u kojoj nove generacije nastavljaju kontinuitet življenja.

Naziv sela nosi zanimljivu priču iz daleke prošlosti. Naime, u ovom kraju se nekada pravio luč - trešnjevo ili borovo drvo pripremano za svetiljke koje su se koristile za osvetljenje domova i podruma u večernjim satima. Luč je bio naročito važan u vreme „belih nedelja“, uoči Vaskršnjeg posta, kada se nije koristila druga vrsta svetlosti. Meštani ovog sela postali su poznati širom okolnih mesta kao vešti i cenjeni lučari, a narod ih je upravo po tome prozvao - Lučina. Predanje se prenosilo sa generacije na generaciju i ostalo je u imenu sela kao živo svedočanstvo o starom zanatu, vrednom radu i načinu života.

Lučina danas živi u skladu sa svojim korenima: sa crkvom koja okuplja narod, školom koja čuva budućnost i imenom koje podseća na svetlost starih vremena. Ovo mesto ostaje važan deo kulture, istorije i sećanja opštine Ćićevc, čuvajući autentičnost koja se retko gde sreće.

PIROTENIČKA SREDSTVA POD KOTROLOM INSPEKTORA

NARODNI MUZEJ KRUŠEVAC: USPEŠNA 2025.GODINA I PRIPREME ZA VELIKI JUBILEJ

NARODNI MUZEJ KRUŠEVAC OBELEŽIO KRSNU SLAVU SVETOG NIKOLU

SPORTSKI SAVEZ KRUŠEVCA NAGRAĐUJE NAJBOLJE U 2025. GODINI

SPC OBELEŽAVA SVETOG NIKOLU

ZLATNA POVELJA UNS-A SLOBODANU RADIČEVIĆU: PRIZNANJE ZA DUGOGODIŠNJI RAD U ZAŠTITI NOVINARA I LOKALNIH MEDIJA

MITROPOLIT DAVID U VARVARINU: TEMNIĆKI NATPIS KAO DUHOVNO I ISTORIJSKO NASLEĐE SRPSKOG NARODA

DONACIJA KOMPANIJE KNEZ PETROL

ODRŽANI RADNI SASTANCI U MESNIM ZAJEDNICAMA BAGDALA, MARKO ORLOVIĆ I RASADNIK

BAJKERI POSETILI CENTAR ZA OSOBE SA INVALIDIDTEOM I KORISNICIMA URUČILI NOVOGODIŠNJE PAKETIĆE